เย ธมฺมา เหตุปปฺภวา เตสํ เหตุ ตถาคโต

เย ธมฺมา เหตุปปฺภวา ธรรมใดเกิดแต่เหตุ
เตสํ เหตุ ตถาคโต  พระพุทธเจ้าทรงตรัสเหตุแห่งธรรมนั้น
เตสฺญจ โย นิโรโธ จ และความดับเหตุของธรรมเหล่านั้น
เอวํ วาที มหาสมโณ  พระมหาสมณเจ้าทรงตรัสอย่างนี้


----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
หากหาข้อมูลทั่วไป ก็จะพบใจความว่า
คาถาบทนี้ เป็นการกล่าวสรุปหลักธรรมของพุทธศาสนา ซึ่งก็คืออริยสัจ 4
และเปรียบเทียบบาท ๑, ๒, ๓ กับทุกข์ สมุทัย และนิโรธ มรรค ตามลำดับ

ธรรมะ ๘๔,๐๐๐ พระธรรมขันธ์ ใครจะหยิบบทไหนมาเล่ามาอธิบายก็ไม่ผิด เพราะเป็นไปเพื่อให้เหมาะกับจริตของแต่ละบุคคล
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

เราก็มาทำความเข้าใจตามแบบฉบับของเราดีกว่า...

ธรรม (นอกเหนือจากความหมายของพระธรรมคำสอนนั้น) หมายถึง ทุกสิ่งทุกอย่าง สภาพ ธรรมดา

แปลว่า ทุกสิ่งทุกอย่างที่เกิดขึ้น เกิดมาจากเหตุปัจจัย

ความทุกข์ใจ ทุกข์กายที่เกิดขึ้น ก็เพราะอาศัยร่างกายเป็นเหตุตัวเดียว ถ้าไม่มีร่างกายนี้แล้ว เราจะทุกข์แบบนี้ไหม

แล้วร่างกายเกิดมีมาได้อย่างไร ก็เพราะอาศัยกิเลส ตัณหา อุปาทาน

ถ้าไม่อยากทุกข์ ก็ต้องไม่มีร่างกาย

เมื่อไม่อยากให้มีร่างกาย ก็ต้องดับกิเลส ตัณหา อุปาทาน

และต้องการจุดเดียวคือพระนิพพาน